مفهوم ترام گذاری تصاویر
ترام در کلیه روشهای شــناخته شده چاپ مانند لترپرس و افســت مورد اســتفاده میباشــد. چاپ گراوور در این زمینه استثناســت. شــیوه های ترامگــذاری بمنظور خلق درجه بندی های بصری مرتبط با فام رنگ( تبدیل تدریجی یک رنگ به رنگ دیگر ) مورد اســتفاده قرارمیگیرند. مقادیر خاکســتری با نقاطی که دارای اندازه های متفاوت بــوده واز یک چیدمان منظم برخوردارند، ایجاد گشــته و از این فرآیند ترام ایجاد میشــود. چشــم انسان شدت بازتابشهای مختلــف را با یکدیگرترکیب مینماید که نتیجه آن ایجاد یک فام خاکستری یا هافتون درجه بندی شده است.
ترام
عبــارت از کوچکترین واحد قابــل تمییز تصویر اســت که بتوان آن را برروی تصویر چاپ شده مشاهده نمــود. ترام ها در چاپ همچون گــره در تار و پود پارچه یا قالی موجب پدیدار شدن تصویر میگردند. به عبارت دیگر در یک تصویر سیاه و سفید، شبیه سازی و بازنمایی سایه روشــن های خاکستری، با چاپ شــماری از دات ها یا نقــاط کوچک و بزرگ انجــام میگیرد. این نقاط کوچک با فواصل منظم دریک ســاختار شبکهای چیده میشــوند که به آن شــبکه ترام یا ترام گفته میشود.
کاربرد تــرام
ترام معمولا” مربع شــکل اســت و با بزرگی و کوچکی خود ایجاد ســایه وروشــن مینماید. اگریــک تصویرترام دار چاپ شــده دریک نشــریه را بــا ذره بین مخصوص چاپ ( لوپ ) مشــاهده کنید، خواهید دید که هرتصویر به صورت مجموعه ی نقطه هایی اســت که دربخشهای تاریکترتصویر، نقطه ها درشــت تر و به هم نزدیکتر و در بخشهای روشن تصویرنقطه ها ریزتر و فاصله ی آنها از یکدیگر زیادتراست.
ترام خطوط ( Screen Ruling)
دریــک ترام گذاری متداول با فواصل متغیرنقاط، فاصله بین یــک میانگاه تا میانــگاه بعدی نقاط هافتون همیشــه یکســان اســت. خطوط ترام بیانگر تعداد نقــاط هافتون موجــود در هر خــط از یک میانگاه به میانــگاه بعدی بر مبنای یک واحد طول است. برای مثال
Lcm = خط بر سانتی متر
Lpi = خط بر اینچ
هرقــدر میزان نقــاط هافتون در یک واحد طول بیشــتر باشــد، ترام ظریف تــر و ریزتری به دســت خواهد آمد
تاثیرگذاری ترام
تاثیــری که تــرام از لحاظ بصری ( بینایــی ) درتصاویر چاپی ایجاد میکند را به طور ساده میتوان با مبحث سایه و نیم سایه در فیزیک تطبیق داد.
رنگهــای نیــم ســایه ( هافتــن Halftone ) در چاپ معمولاً به صورت شبک های از نقاط( ترام ) در اندازه های مختلف تشکیل شده اند.
این نقاط با اندازه های مختلف خود، ایجاد ســایه روشن نمــوده و دامنــهای از رنگهای خاکســتری را به وجود میآورند. هرگاه این دامنه فاقد تنوع خاکســتری باشــد و تنها از ســفید و مشــکی تشــکیل گردد تصویر دارای حداکثر کنتراست خواهد بود و تنها شامل ترامهای ۱۰۰ مشکی می باشد که کوچکی و بزرگی آن تصویر را ایجاد می نماید
ارتباط خطوط ترام با ورق چایی
خطوط ترام که به آن فراوانی یا نوسان ترام هم میگویند، میزان ظرافت و ریزی ترام را در زمان پردازش اطلاعات تصویر، مشــخص میســازد. انتخاب نوع خطوط ترام به فرایند چاپ موردنظرو ســطح بستر چاپ شونده یا ورق چاپی بستگی دارد.
ورق چاپی با ســطح زبرو خشــن به خطــوط ترام کمتر )حــدود ۴۵ خط بر ســانتی متر) و- ورق چاپی با ســطح ظریف و با کیفیت به ترام بیشتر (حدود ۶۵ خط بر سانتی متر ) نیاز دارد.
ترام هــای بزرگ برای کاغذهای با کیفیت پایین (ســطح خشن) مانند کاغذ روزنامه مورد استفاده قرار میگیرد و ترامهای ظریف برای کاغذهای با کیفیت بالا ( کاغذهای ً مورد استفاده در کارهای هنری ) استفاده میشود. معمولا برای کاغذهای با کیفیت ومناســب برای کارهای هنری از شــبکه یا بافت ترامی معادل ۶۰ تا ۷۰ خطبر سانتی متر استفاده میکنیم، برای ماشینهای چاپ مدرن حتی چاپ ترامهای با شــبکه یا بافت ظریفترنیزمشــکلی را ایجاد نمی نماید.
پس هر چه تعــداد خطوط ترام زیادتر باشــد ترام ریزتر و بــرعکس هر چــه تعداد خطوط ترام کمتر باشــد ترام درشت تر است. تعداد خطوط سیاه ترام های معمولی بین ۲۰ تا ۸۰ در سانتی متر است . ًدر چاپخانه انتخاب ترام بر حســب کاغذ مطابق معمــولا جدول است.
درموردترام باید به نکات مختلفی اشاره شود که شناخت آنها در روند کار بسیار موثراست.
درصد ترام
دریک تصویرترامه، نقطه های ترام با شکل و اندازه های متفاوت شکل میگیرد . همین امر باعث ایجاد روشنی و تیرگی در تصویرمیشود. در قسمتهای روشن تصویر، ترامریزتروفاصلهها بیشــتراست امادرقسمتهای تیره، نقطه های ترام رشد کرده ودرصد سیاهی افزایش مییابد. پس میتوان گفت که درصد ترام به میزان سیاهی در هر قسمت از تصویر بستگی دارد.
اندازه ترام
بــرای تصویرهــای مختلــف، بنابــرروش چــاپ ونوع کاغذ، از ترامهای مختلف اســتفاده میشــود. این امربه تعـداد خطهای تـرام در ســانتیمتریا اینچ بستگی دارد و در کیفیت و وضوح کار چاپی تأثیرگذار اســت .
طبیعی اســت که هرقدرتعداد خطهای ترام در یک سانتیمتر یا اینچ بیشتر شود، تصویراز ظرافت ودقت بالاتری برخوردار خواهد شد. کیفیت کاغذهای چاپی نیز درانتخاب ترام نقش دارد که به آن اشاره خواهد شد.
زاویه ترام
کلیــه ترام گذارهای متــداول و متقارن از یک ســاختار منظم و با قاعده پیــروی میکنند. هنگامی که دو تصویر ترامداربرروی یکدیگر چاپ شده و زاویه ترام آنها یک روی هم خوردگی ایده آل نداشته باشد، میتواند موجب ایجاد پدیدهای بنام پیچازی شدگی شود. بنابراین در چاپ چهاررنگ و استفاده از فناوریهای ترامگذاری متداول، باید برای جلوگیری ازایجادپدیده پیچازی شــدگی،هر یک ازرنگهای مجزا درزاویه مشخصی نسبت به رنگ بعدی قرار گیرند. پیچازی شدگی = ایجاد الگوی مختل
حداقل زاویه قابل توجه = ۴۵ درجه، قابل اســتفاده در یک فرآیند ترامگذاری استاندارد برای چاپ های هافتون تک رنگ و در رنگ کلیدی تصویر
وضعیت استاندارد زاویه ترام = صفر درجه، ۱۵ درجه، ۴۵ درجــه و ۷۵ درجه،در حالیکه زرد همیشــه دریک زاویه صفر درجه قرار میگیرد.
اختلاف ۳۰ درجــه بین زوایای ترام امری عادی اســت .ازآنجــا که ســه زاویــه ۳۰ درجه یک زاویــه ۹۰ درجه میســازد، ازاینرو رنگ چهارم بر روی یکی از زوایای موجود فعلی قرارمیگیرد. ازآنجا که رنگ زرد اختلاف رنگی اندکی با کاغذ سفید ورنگ های دیگردارد، ترفند خاصــی درموردنحوه قرارگیری آن بکارمیرود. بدین معنــی که زرد با یــک زاویه ۱۵ درجه به نســبت مژنتا و سایان در زاویه ۹۰ درجه قرار داده میشود.
در مجموع خود لیتوگرافی تغییر زاویه ترام را انجام خواهد داد
